Birdman or The Unexpected Virtue of Ignorance (2014)

İnsanları diğer canlılardan ayıran pek çok özelliği vardır. Bunların belki de en lanetlisi varlığının bilincinde olma durumudur. Yaşamını idame ettirmek için diğer canlılar gibi beslenen, barınan, çiftleşip çoğalan insan, bu yaptığı eylemlerin amacını sorgulamaya başladığı andan itibaren kendisine dışarıdan bakma yetisi kazanmış ve kendi doğasına karşı ilk yabancılaşmayı yaşamıştır. Bu yabancılaşma insanlığın sonsuza kadar yaşayacağı varoluşsal kaygıların kaynağı durumundadır.

Alejandro González Iñárritu son filmi Birdman’de, bir sanatçı üstünden varoluş amacımızı kara bir komediyle sorgulatıyor. Başrolde Michael Keaton’ın hayat verdiği karakter olan Riggan, ilk zamanlarında çektiği fantastik Birdman filmleri ile popülarite kazanmış, geniş kitlelere ismini duyurmuş bir aktördür. Ancak yaptığı filmler gişe de başarılı olsa bile bu kendisini tatmin etmemekte ve sanat camiasına kendini ispat etme arzusundadır. Bunun için bir tiyatro oyunu hazırlar ve emeline ulaşmak için doğru bir ekip kurup sıkı bir çalışmaya girer. “İnsan ne için yaşar?” sorusunu kendine soran Riggan cevabı kendini gerçekleştirme, kendini ispat etme de bulmuştur. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi’ndeki son basamak Riggan için de gidilecek son noktadır. Bu yolda ölüm dahi Riggan’ı engelleyemeyecektir.

Konusu dışında Birdman’i önemli kılan özelliklerinden biri de çekim tekniği olsa gerek. Tek plan sekans ile çekilen film Iñárritu’nun yeteneklerini gözler önüne seriyor. Alfred Hitchcock’un Rope(1948) filmindeki gibi tek çekim olan Birdman’de, kameranın karanlığa geçişi, gökyüzünü sabit çekim gibi küçük hilelerle tek çekim havası bozulmamış. Özellikle zaman geçişleri ve aktüel hareketli kamera filmi hareketlendirmiş. Bu da altmetninin yoğun olmasına karşın Birdman’in izlenebilirliğini kolaylaştırmış.

Filmin oyuncu kadrosu yıldız isimlerle dolu ancak Michael Keaton dışında çok göze batan bir isim yok. Emma Stone, Riggan’ın boş gözlerle bakan hafif asi kızı olarak, Naomi Watts ve Edward Norton tiyatro ekibinin üyeleri olarak, Zach Galifianakis ise önceki filmlerinin aksine sakin ve akıllı bir karakterle Riggan’ın menajeri olarak film de boy göstermekte.

87. Akademi Ödülleri’nde aday gösterildiği 9 daldan en iyi film, en iyi yönetmen, en iyi görüntü yönetimi ve en iyi özgün senaryo ödüllerini topladığını düşünürsek istediğini elde ettiğini söyleyebiliriz. Zor bir karaktere can veren Michael Keaton da üstüne düşeni fazlasıyla yapmış. Tim Burton’un Batman serisinde Batman’i Keaton’un canlandırdığını düşünürsek Riggan’ı bir bakıma canlandırmamış yaşamış da diyebiliriz onun için. Ancak rakipleri de bir o kadar güçlü olduğu için işi biraz zor.

Popüler kültür ve sanat dünyasının dejenere yapısına getirdiği ağır eleştiriler, her biri incelikle hazırlanmış güçlü diyalogları ve enfes çekimiyle Birdman 2014’ün en iyisi olmayı fazlasıyla hak ediyor.