Zafer Yolları / Paths of Glory (1957)
Stanley Kubrick’in The Killing ile beraber yükseliş dönemini hızlandıran film olarak akıllarda yer tutan Paths of Glory, yönetmenin savaş karşıtı filmi olarak karşımıza çıkıyor. Bu filmden 7 yıl sonra çektiği Dr. Strangelove’da savaşı kara mizah türünde eleştirmişti Kubrick. Hayatının son zamanlarında çektiği Full Metal Jacket filmiyle ise savaşı farklı açılardan bizlere anlatmayı çok iyi başarmıştı. Paths of Glory’de savaş karşıtlığının yanı sıra savaşın bireyler üstündeki yıkıcılığına da şahit oluyoruz.
İsmini Thomas Gray’in bir şiirinden alan ve Humphrey Cobb’un aynı isimli romanından uyarlanan Paths of Glory dört Fransız askerin isyan suçuyla kurşuna dizilmelerinden esinlenmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında sonucunun hüsran olacağı biline biline yapılan akılsız bir çıkartma sonucu korkak damgası yiyen birliğin içinden kura ile seçilen üç asker günah keçisi ilan edilir ve askeri mahkemeye sevk edilir. Bu askerleri mahkemede savunma görevini gönüllü olarak almak isteyen isim ise Yüzbaşı Dax olur. Ülkenin en iyi ceza avukatlarından biri olduğu sık sık vurgulanan Yüzbaşı Dax aynı zamanda başarısız olan ele geçirmede görevi yönetmesi için görevlendirilen üstlerden biridir. Ana eksende Paths of Glory; Dax’in üç askeri savunmasına odaklanıyor.
Dax ne kadar savaşın içinde olsa da bir o kadar savaşa karşı durmak için debeleniyor. Fakat askeri komutadaki hiyerarşi bir şekilde dahil olduğu bu durumu çözmesini engellemeye yetiyor. Onun üstü olan generaller Boulard ve Mireau ise onun aksine savaşı destekliyor. Mireau’nun cepheleri gezdiği sırada söylediği “Daha fazla Alman öldürmeye hazır mısınız?” sözü ile Mireau savaşı desteklemenin ötesine geçiyor ve ölümün fanatiği oluyor.
Yüzbaşı Dax’i aynı zamanda Michael Douglas’ın babası olan Kirk Douglas canlandırıyor. Kirk Douglas oynadığı rolde filmin yumuşak ve ılımlı tarafını temsil ediyor. Filmin başından sonuna kadar onurlu ve haklı olduğu şeyi savunan bir duruş sergiliyor. General Boulard ve Mireau ise sırasıyla Adolphe Menjou ve George Macready tarafından canlandırılıyor. Askeri olarak Boulard’ın daha fazla yetki sahibi olması gerekse de Mireau’nın karakteri gereği onu hiyerarşinin en üstündeki adam olarak izliyoruz. General Mireau karakteri ise sergilediği sert tutumla dediğim dedik, astığım astık bir diktatorya çiziyor ve filmin sert ve acımasız yönünü yansıtıyor.
Bir savaş filmine göre Paths of Glory’de karşılıklı çatışan askerlere bir an bile şahit olmuyoruz. Alman mevzisini ya da Alman general ve askerleri de görmüyoruz. Bu nedenle Kubrick’in amacının Paths of Glory’yi sıradan bir savaş filminin ötesine geçirmek olduğunu söyleyebiliriz. Zaten kandan ve silahtan çok, karşılıklı konuşmalara şahit oluyoruz. Bu yüzden de diğer türdaşlarının bir adım belki de iki adım önüne geçiyor.
Paths of Glory Stanley Kubrick’in anlatmak istediklerinden ötürü göz bebeği filmlerinin başında gelir. İzleyicinin gözünde ise diğer Kubrick yapımlarının gölgesinde kalıyor. Agresif şekilde savaş karşıtlığı ve kaliteli oyunculuklarından ötürü hafızalardan çıkmaması gereken filmlerden Paths of Glory. İzlemeyenler için mutlak öneridir. İyi seyirler!
.
