Spartacus (1960)

1960 yapımı, Oscar ödüllerinde 9 dalda aday gösterilen Spartacus, ödüllerin 4’ünü almış olan bir Stanley Kubrick filmi. Kubrick’in Spartacus’ü diyince akla iki önemli ayrıntı geliyor. İlk bir saatinin Anthony Maan kalan iki saatinin ise Stanley Kubrick tarafından yönetilmiş olan tarihi bir film olması. Bunun sebebi ise, ilk 1 saatlik filmin çekiminden sonra başrolde seyrettiğimiz Kirk Douglas’ın isteğiyle yönetmenin değiştirilip, Kubrick’in yönetmen olmasıdır. Douglas, filmin hem idari yapımcılığını hem de başrolünü üstlenmiştir. Ek bir bilgi daha verecek olursak, Anthony Maan kovulduktan sonra sinema tarihinin en iyi epik filmlerinden biri olan El Cid’e imza atmıştır. Bu filmin tarihi ise 1961; sadece 1 yıl sonra! Diğeri ise, Kubrick’in Spartacus ile Hollywood’a veda etmiş olması. Bu iki önemli olayı birleştirdiğimizde, iyi ki Douglas’ın böyle bir talebi olmuş desek çok yerinde olacaktır. Kubrick, Hollywood’a veda filmi olarak nitelendirilen Spartacus’ü filmografisine ekleyerek sevenlerini mutlu etmiştir.

Filmle ilgili en büyük problem ise başrol oyuncusu Kirk Douglas. Bir kesim Douglas’ın fiziki anlamda bekleneni veremediğini, diğer kesim ise duygusal anlamda yetersiz olduğunu söylüyor. Filmin geneline baktığımızda Douglas gerçekten de karakterle fazlasıyla bütünleşememiş; dolayısıyla da inandırıcılıktan fazlasıyla uzaklaşılmış. Filmin gidişatını değiştiren Douglas, film boyunca da kendini ön plana çıkarmaktan geri kalmıyor. Bana kalırsa Douglas, Cüneyt Arkın filmlerinde dayak yiyen bir figürandan farksız.

Spartacus, genel olarak oyuncuların başarılı performans sergilediği bir film olarak göze çarpıyor. En dikkat çekici oyuncusu ise, en iyi yardımcı erkek oyuncu ödülünü alan Peter Ustinov.  Gösterdiği doğal performans ile adından oldukça söz ettirmiştir. Antoninus karakterine hayat veren Tony Curtis’i de yabana atmak olmaz. Göz doldurucu performansı ile oldukça etkilemiştir. Ayrıca Kirk Douglas ve Tony Curtis, 1958 yapımı olan The Vikings adlı tarihi filmde de birlikte oynamışlardır.

Spartacus, M.Ö 73 yılında 73 arkadaşı ile birlikte köleliğe başkaldıran ve ayaklanma çıkaran kişidir. Ve bu ayaklanma sonucu Romalılar tarafından çarmıha gerilerek öldürülmüştür. Spartacus için ploterya sınıfının ilk ateşleyicisi demek doğru bir tanımlama olabilir. Romalıların kendi zevkleri ve eğlenceleri için köleleri gladyatör yapıp, arenada yarıştırdıkları tek film Kubrick’in filmi değil elbette. Ama bu filmi diğer Spartacus filmlerinden ayıran en önemli nokta, kölelerin başkaldırışını gerçekler üzerinden anlatmasıdır. Köleliğin kaldırılmasını ve sınıfların yok olmasını isteyen Spartacus için Karl Max, ‘’benim kahramanımdır’’ demiştir. Spartacus ölümünden yıllar sonra bile özgürlüğü için savaşan insanların yani direnişin sembolü olmaya devam etmiştir.

Filmin en anlamlı sahnesi ise, Romalı askerler ile kölelerin final savaşında askerlerin kare şeklinde simetrik bloklar oluşturmasıydı. Bu sahne ile Kubrick’in sevenlerine göz kırptığını rahatlıkla söyleyebiliriz.

Oscar Ödülleri :

En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar Ödülü
En İyi Görüntü Yönetmeni Oscar Ödülü
En İyi Sanat Yönetmeni Oscar Ödülü
En İyi Kostüm Tasarımı Oscar Ödülü