Memoir of a Snail (2024): Salyangozun İzinde

Kimileri önemli doğar, kimileri önem kazanır.

Kimileriyse önemli işler yaparak öne geçerler.

…ve bir de … diğerleri  vardır…

Bu sözler Adam Elliot’un 2003 yılında Oscarlarında en iyi kısa film dalında ödülü kazanan filmi Harvie Krumpet’in açılışında yazıyor. Ve Elliot’un bütün filmlerinin başrolleri işte o diğerleri…

Bundan tam 15 yıl önce gösterime giren Mary and Max ile tanıdığımız yönetmen/senarist Adam Elliot’ın 2. uzun metrajı Memoir of a Snail bu hafta vizyona giriyor. Aradan bu kadar zaman geçmesine rağmen araya sadece bir kısa film sıkıştıran Elliot, kullandığı stop motion tekniğinden ötürü filmlerin yapım aşaması bir hayli uzun sürüyor. Bu film de yaklaşık 13 ayını almış. Elliot bir röportajında Mary and Max’in finansmanı ve yapımının çok zor olduğunu, o filmin 8 milyon dolara mal olduğunu ve gişede para kaybettiğini söylüyor. Bu yüzden de iki uzun metrajı arasında uzun bir zaman dilimi varmış.

Mary and Max’de mutsuz özellikle yalnız iki karakterin mektup arkadaşlığı üzerinden birbirlerinin hayatları üzerindeki etkisini anlatıyor yönetmen Elliot. Bir Salyangozun Anıları’nda ise ikiz kardeşler Grace ve Gilbert’in ailelerini kaybettikten sonra farklı ailelere verilmelerini ve yeni aileleri içerisindeki yaşamlarını anlatıyor. Burada da Mary and Max’de olduğu gibi mektup önemli bir amaca hizmet ediyor. Yeni ailelerinde neler yaşadıklarını zamanın iletişim aracı mektup üzerinden öğreniyorlar.

“En kötü kafesler kendi yarattıklarımızdır.”

Ayrıca İlginizi Çekebilir: Here (2024): Zamanın Ruhu ve Yaşam

Grace, Gilbert’e göre asıl başrolümüz. Babasını kaybettikten sonra yeni ailesinin yanında içine kapanıyor. Annesinden ona kalan salyangoz merakını ve kilden yapılan salyangozları da eski evinden ayrılırken yanında getiriyor. Salyangozları git gide daha çok sevme sebebi de yeni evde içe kapanması ve iletişimi kesmesi, tıpkı salyangozun kabuğunun içinde olduğu gibi. Öyle olunca kendini güvende hissediyor. Grace ve Gilbert’in evlatlık olarak verildiği iki aile de aykırı özellikleri ve yapısı olan aileler. Grace’in gittiği aile farklı cinsel fantezileri ve merakları olan bir aile. Gilbert’in ailesi de aile içlerinde ufak bir tarikatvari bir sistemleri var. İnandıkları şeyler hep çıkarları üzerine. Gilbert ve onun üvey kardeşlerini kendi küçük işletmelerinde çocuk işçi olarak çalıştırıyorlar. Bu iki farklı, absürd aile yapısı yönetmene senaryo üzerinde çokça çeşitlilik imkanı sağlıyor.

Filmografisinde yaptığı karakterler hep birbirine benzer biçiminde olan Elliot genelde siyah başta olmak üzere koyu renkleri tercih ediyor. Atmosfer olarak koyu bir tema üzerine filmi inşa ediyor diyebiliriz. Elliot’un yarattığı karakterlerin sadece biçimi değil, ruh hali de birbirine benziyor. Coğu depresif ve mutsuz yada zamanla bir aşamaya evriliyor. Bu yüzden de bu tema karakterlerin duygu durumlarını da temsil ediyor. Karakterler aynı zamanda Elliot’un hayatından parçalar. Elliot’un babası tıpkı Grace ve Gilbert’in babası gibi bir sirk akrobatı. Aynı zamanda yönetmen kendi hayatında küçük bir koleksiyoncu, tıpkı Grace gibi.

Filmde salyangozlar üzerinden kurulan metafor sadece kabuğuna çekilme anlamında değil. Grace’in yeni hayatında Pinky karakterinin yeri ayrı. Pinky onun kısmen yol göstericisi. Onun içine kapanık, depresif halini bilen Pinky, Grace’e salyangozlar üzerinden kurduğu “Hayat en çok geriye doğru anlaşılabilir, ama ileriye doğru yaşamak zorundayız. Salyangozlar asla izlerinden geriye dönmezler, her zaman ileriye doğru hareket ederler.” cümlesinde de sürekli ileriye gitmemiz gerektiğinin vurgusu yapılıyor.

Yönetmen Grace karakteri üzerinden günümüzün de gizli sorunları arasında yer alan obezite ve zihinsel tembelliğe dikkat çekiliyor. Birçok öğüt de veriliyor filmde. Bunların başında yapmamız gerekenleri hiçbir şekilde ertelememek var. Ayrıca Grace’i Succession dizisinde kitlesini oluşturan Sarah Snook seslendiriyor. Filmi izlerken üstüne harcanan emeği net bir şekilde siz de göreceksiniz. Yılın önemli animasyon filmlerinden olan Memoir of Snail, Akademi ödül töreninde adaylık alır diye düşünüyorum. Sonradan kıymetlenen Mary and Max adaylık almamıştı. Ama Memoir of a Snail ödülü kazanması için çok daha güçlü bir senaryoya ihtiyacı var. Adam Elliot kendi iç dünyasından bir şeyleri animasyonlarına aktarıyor. Karakter yaratmada hiçbir sorun yok ama senaryo bütün enerjisini karakter yaratımına harcıyor. Kişiler arasındaki ilişki biraz daha masalsı ve zayıf kalıyor. Olaylar çok olgunluğa erişmiyor. Karakterlerin her biri çok çeşitli özellikler barındırıyor.  Hiç sıradan bir karakter yok. Belki de yönetmen bir sonraki filminde karakterleri kendi yazıp senaryoyu başkasına devretse ortaya daha hatırı sayılır bir iş çıkabilir ve ödüle uzanabilir.