Out of the Past (1947): Karanlık Geçmişe Doğru Sürüklenme Formülleri
birdunyafilm.co
Rating: 8 / 10
8.0 
Out of the Past, film-noir türünün bir örneği olarak Jacques Tourneur tarafından 1947 yılında çekildi. Film-noir türü ve Tourneur hakkında şimdiye kadar çok fazla şey söylendi ve yazılıp çizildi. Out of the Past özelinde ise değinilmesi zorunlu olan, üç film-noir unsuru var ve film izlenirken bunların üzerine düşünülmesi gerekiyor. En genel yorumlamayla bu üç özellik; karakterin karanlıktan aydınlığa doğru ilerlemeye çalışan hikâye çizgisi, gölgeler ve loş ışıklarla üretilmiş karanlık sinematografi ve klasik ‘femme fatale’ yani “erkeklere büyük sıkıntılar yaşatan baştan çıkarıcı kadın” faktörü. Bu üç özellik esas olarak film-noir sinema kültürünü oluşturan önemli ilkelerdendir ve birçok “karanlık film”de de bu üç özelliği görmek mümkün.
Out of the Past filmini bu noktada özel kılan şey, en başta bu üç özelliğin ve diğer film-noir unsurlarının çok doğru ve yerli yerinde uygulanmasıyla birlikte teknik ve fikirsel olarak çok üst seviyelere sıçramasıdır. Film-noir sinema, en basit şekliyle, hikâye içinde gerginlik yaratan, korkutucu ve karanlık atmosferleri tercih eder. Yönetmenler, kahramanlarını karanlık noktalara ve “karanlık” olayların içerisine yerleştirir ve bu kahramanlar çoğunlukla suç ve suçla ilişkili gerginliklerle boğuşur. Genellikle bir gangster veya dedektif hikâyesi anlatılır. Out of the Past filminde de ana karakter, bir dedektiflik rolüne bürünür. Yine aynı şekilde ‘femme fatale’ karakter de bu filmde mevcut ve “karanlık” bir hikâyesi var. Ayrıca, bu tehlikeli atmosfer dış sesler ve müziklerle de destekleniyor, filmde gölgeler sıklıkla kullanılıyor ve sahne gerginliğinin artmasına katkı sağlıyor. Kısacası, film-noir ile özdeşleşen teknikler Tourneur tarafından bu filmde başarıyla uygulanıyor.
Filmde, geçmişini yıkmaya çalışan, yeni işi ve yeni kız arkadaşı ile birlikte küçük bir kasabada yeni bir yaşam kurmaya çalışan bir adamın hikâyesini izliyoruz. Adamın adı Jeff Bailey. Kirli ve karanlık geçmişinden kaçmaya çalışan bu adamı, geçmişine sürükleyerek geri çekmeye çalışan bir adam bir gün kasabaya gelir ve olaylar başlar. Jeff’in geçmişte dedektiflik yaptığını bilen Whit Sterling, Jeff’e geçmişe dönüş teklifi yapar ve parasını alıp kaçan eşini bulması için onu zorlar.
Ayrıca, baş karakter Jeff de klasik bir film-noir karakteri. Kötü geçmişinden pişmanlık duyan fakat tekrar bu durumla zehirlenen ve ‘femme fatale’ ile yani, mantığını bloke eden birisiyle karşı karşıya kalan, bu sarmaldan çıkmaya çalışan bir adam. Bu adam, geçmişinden kurtulduktan sonra küçük bir kasabaya taşınıyor ve benzincilik yapmaya başlıyor. Orada, kendisine huzur veren ve stresten uzak tutan filmin “iyi kadını” ile yaşamaya başlıyor. Bu türdeki filmlerde, iyi kadın-kötü kadın ikilemini de sıklıkla görülür ve özellikle baş karakter bu ikilemle de boğuşmak zorunda kalır.
Gölgeler, filmde yönetmen tarafından ustaca ve sıklıkla kullanılıyor. Jacques Tourneur, ışık kullanımı ve o ışıklardan ürettiği gölgeler ile karanlık-aydınlık arasında keskin bir sınır oluşturmayı başarıyor. Bu teknik ana karakterin çözümlemesi gereken sorunlara işaret ediyor. Örneğin, Jeff ile Kathie birlikteyken, yağmurdan kaçarlar ve bir eve sığınırlar. Jeff, havluyla kurulandıktan sonra o havluyu, odadaki tek ışık kaynağı olan bir lambanın üzerine atar ve lamba devrilir. Işık kaynağını kendi eliyle deviren Jeff aslında, hayatının ışığını ve saf iyiliğini “yok eder”. Bundan sonra, evin kapısı da açılır, gecenin tüm karanlığı ve fırtınalı havanın soğuğu eve dolar. Bu tam olarak Jeff’in Kathie’yi öptüğü zamanda olur. Kurduğu bu mizansenle Tourneur , Kathie’nin Jeff’in hayatın üzerinde olumsuz etkileri olacağını ve artık geri dönüşün olmadığını gösterir. Hemen bundan sonra Jeff, Kathie ile beraber yeni bir yaşam kurmak istediğini söyler ve bu kehanetler gerçekleşmiş olur. Bu sahne, kötü bir geleceğe atılan ilk adım ve onun sembolize edilmiş hali olarak nitelendirilebilir.
Filmde yer alan unsurlardan bahsederken kostümlere de değinmek gerekiyor. Örneğin Jeff, film boyunca aynı kostümü giyiyor ve kostüm onu dedektif gibi gösteriyor. Gerçeği bulmaya çalışan ve suçla savaşan bir kahraman yaratmak için bu kostüm tercihi çok doğru. Buna ek olarak, Kathie’nin kostümleri gösterişli, zarif ve zaman zaman abartılı. Karakterine uygun kostümler tercih ediliyor. Bu kostümleri film boyunca giyen Kathie’nin son sahnede bir rahibe kıyafeti giymesi ve o kıyafetle bir “aziz” gibi görünmesi de filmin sonuna dair ipuçları veriyor.
Out of the Past, Fransız yönetmen Jacques Tourneur tarafından oluşturulmuş özel bir atmosfer sunuyor. Film, Whit karakterini canladıran Kirk Douglas, Kathie’yi canlandıran Jane Greer ve Jeff’i canlandıran Robert Mitchum’ın sahne dolduran karizmatik performanslarıyla, sahne, kostüm tasarımlarıyla ve başarılı tekniğiyle birlikte kendi türünde ve sinema tarihinde önemli bir yere sahip.
Puanlama
8.0
( 0 oy ) 0
Etiketler:
eleştiri film eleştirisi film noir jacques tourneur Jane Greer kara film Kirk Douglas maziden gelen out of the past Robert Mitchum
